Bel ağrısı, birçok insanın hayatında karşılaştığı, oldukça yaygın bir durumdur. Bel ağrısı, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve genellikle alt sırt bölgesinde hissedilir. Bu rahatsızlık, çoğu zaman artroz, osteoporoz, enfeksiyonlar, travmalar veya diğer patolojiler gibi bazı şartlarla ilişkilendirilir.
Bel ağrısı, genellikle belde bulunan eklem ve dokuların zedelenmesi veya hasarlanmasıyla ortaya çıkar. Bu nedenle, bel ağrısı çoğu zaman ağrılı bir durum olduğu için, hastaların yaşamlarını etkileyebilir ve günlük aktivitelerini kısıtlayabilir.
Bel ağrısının birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında belirli hastalıklar (örneğin, disk herniasyonu, vertebral kırıklar, koksartroz, koksite), travmatik durumlar (örneğin, düşme, kırık) ve inflamatuar durumlar (örneğin, artrit) bulunur.
Bel ağrısı, genellikle bel bölgesinde şiddetli bir ağrı ile kendini gösterir. Ağrı, bel hareket ettirildiğinde, otururken veya yatarken artabilir. Ayrıca bir veya her iki bacakta hissedilen uyuşma, güçsüzlük veya karıncalanma gibi semptomlar da eşlik edebilir. Bel ağrısının doğru teşhis edilmesi, uygun tedavinin belirlenmesi için önemlidir.
Bel ağrısının tedavisi, belirti ve semptomlara bağlı olarak değişir. Bu tedavi seçenekleri arasında ilaçlar (ağrı kesiciler, kas gevşeticiler), fizik tedavi, egzersiz terapisi, masaj ve diğer alternatif tedaviler bulunabilir. Bazı durumlarda, cerrahi müdahale gerekebilir. Ancak, bel ağrısıyla başa çıkmak için en önemli şey, aktif bir yaşam tarzı sürdürmek, düzenli egzersiz yapmak ve doğru duruşu korumaktır.
Makalenin içeriği
Bel ağrısı: nedenleri, semptomları ve tedavisi
Bel ağrısı, insanları her yaşta etkileyen yaygın bir durumdur. Farklı nedenlerden kaynaklanabilen bel ağrısı, kişinin günlük hareketlerini etkileyebilir ve yaşam kalitesini azaltabilir. Bu makalede, bel ağrısının nedenleri, semptomları ve tedavisi hakkında daha fazla bilgi edineceksiniz.
Bel Ağrısı Nedenleri
Bel ağrısının çeşitli nedenleri vardır. Bunlar arasında:
- Düzgün bir şekilde hareket etmemek
- Spor veya fiziksel aktiviteler sırasında yanlış pozisyonlarda kalmak
- Kas ve bağ dokusu yaralanmaları
- Omurga kusurları
- Sedanter yaşam tarzı
- Stres
Bel ağrısı, omurga biçimini etkileyen ve sinirlere baskı yapabilen durumlar tarafından da tetiklenebilir. Bunlar arasında disk herniasyonu, spinal daralma, omurga kırığı ve romatoid artrit sayılabilir.
Bel Ağrısının Semptomları
Bel ağrısı çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Genellikle ağrı, lumbosakral bölgede (bel ve kalçanın birleştiği yer) lokalize olur. Bazı semptomlar şunları içerebilir:
- Ağrı veya rahatsızlık hissi
- Kas gerginliği veya sertlik
- Hareket kısıtlılığı
- Karıncalanma veya uyuşma
Bel ağrısı, başka bölgelere yayılabilir ve bacaklara veya ayaklara kadar uzanabilir. Bu durumda, sıkışmış sinirlere bağlı olarak uyuşma ve güçsüzlük gibi ek semptomlar da ortaya çıkabilir.
Bel Ağrısının Tedavisi
Bel ağrısı tedavisi semptomların şiddetine, süresine ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir. Tedavi genellikle aşağıdaki adımları içerir:
- İstirahat etme: Bel ağrısı durumunda, beli zorlamaktan kaçınmak için istirahat etmek önemlidir.
- İlaç tedavisi: Ağrıyı hafifletmek ve iltihabı azaltmak için reçete veya reçetesiz ilaçlar kullanılabilir.
- Fizik terapi: Fizik tedavi, ağrıyı azaltmak, kasları güçlendirmek ve esnekliği artırmak için uygulanan egzersizler ve tedaviler içerir.
- Alternatif tedaviler: Masaj, akupunktur ve chiropractic tedaviler gibi alternatif tedavi yöntemleri ağrıyı hafifletebilir.
- Cerrahi müdahale: Bel ağrısı tedavisinde cerrahi müdahale nadiren gereklidir ancak ciddi durumlarda düşünülebilir.
Bel ağrısı tedavisindeki en önemli faktör doğru teşhis ve doğru tedaviyi sağlayacak uzman bir doktora başvurmaktır. Uzmana başvurmadan önce, ağrının süresi, şiddeti ve semptomları hakkında detaylı bilgi vermek önemlidir.
Özetlemek gerekirse, bel ağrısı insanlar üzerinde farklı etkilere sahip olabilen yaygın bir durumdur. Bel ağrısının nedenleri arasında düzensiz hareket, kas yaralanmaları ve omurga kusurları yer alır. Semptomlar arasında ağrı, hareket kısıtlılığı ve uyuşma bulunur. Tedavi çeşitli yöntemlerle yapılabilir, ancak hastanın durumu ve semptomlarına bağlı olarak değişir.
Bel ağrısı: sırt ağrısı neden olabilir?
Bel ağrısı, insanların günlük yaşamlarını etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Sırtın alt kısmında hissedilen ağrı, birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Birçok kişi sırt ağrısının kas veya bağ dokusundaki yaralanmalardan kaynaklandığını düşünse de aslında sırt ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Örneğin, sırt ağrısı hormonal değişiklikler, omurga bozuklukları, sinir sıkışması veya böbrek hastalıkları gibi çeşitli iç faktörlerden kaynaklanabilir.
Sırt ağrısının en yaygın nedenlerinden biri omurga disklerinde oluşan hasardır. Diskler, omurga kemiklerinin arasında bulunan yumuşak yastıklardır ve omurgayı desteklerler. Bu diskler zamanla yıpranabilir veya yaralanabilir, bu da ağrıya neden olabilir.
Bunun yanı sıra, travma veya fiziksel aktiviteler sırasında omurganın zorlanması da sırt ağrısına yol açabilir. Örneğin, spor aktiviteleri veya ağır kaldırmalar sonucunda omurga üzerindeki baskı artabilir ve bel ağrısına neden olabilir.
Bel ağrısı ayrıca radiküler ağrı olarak da adlandırılan sinir sıkışması sonucu ortaya çıkabilir. Bu durumda, omurga üzerindeki sinir kökleri sıkışır ve sırt ağrısı yanı sıra bacaklarda da ağrı hissedilebilir.
Bazı durumlarda, bel ağrısı belirli bir hastalığın belirtisi olabilir. Örneğin, ankilozan spondilit veya skolyoz gibi omurga hastalıkları sırt ağrısına yol açabilir. Aynı şekilde böbrek enfeksiyonları veya böbrek taşları da bel ağrısına neden olabilir.
Bel ağrısı tedavisi, ağrının altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi yöntemleri arasında dinlenme, fizik tedavi egzersizleri, ağrı kesiciler veya ameliyat gibi seçenekler bulunabilir.
Eğer sırt ağrısı sürekli veya şiddetliyse, bir doktora başvurmak önemlidir. Doktor, bel ağrısının altında yatan nedeni teşhis edebilir ve uygun tedavi yöntemlerini önerebilir. Ayrıca, bel ağrısıyla ilgili diğer semptomları dikkate alarak hastayı doğru yönlendirebilir.
| Bel ağrısı için olası nedenler | Semptomlar |
|---|---|
| Omurga disk hasarı | Bel ağrısı, bacak ağrısı, uyuşma |
| Omurga zorlanması | Bel ağrısı, sırtta gerginlik |
| Sinir sıkışması | Bel ağrısı, bacak ağrısı, karıncalanma |
| Omurga hastalıkları | Bel ağrısı, eğrilik, kısıtlı hareket |
| Böbrek hastalıkları | Bel ağrısı, ateş, idrar sorunları |
Sırt ağrısı tedavisi için ağızdan alınan ağrı kesiciler, masaj, fizik tedavi, sıcak veya soğuk kompres uygulamaları kullanılabilir. Ancak, her hasta için tedavi planı farklı olabilir ve doktorun önerileri dikkate alınmalıdır.
Bel ağrısını önlemek için düzenli egzersiz yapmak, doğru duruşu korumak, ağır nesneleri kaldırırken dikkat etmek ve stresi azaltmak önemlidir. Bunların yanı sıra ergonomik mobilyalar kullanmak ve uygun vücut mekaniği tekniklerini uygulamak da bel ağrısını önlemeye yardımcı olabilir.
Bel ağrısı, insanların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir sorundur. Ancak, bel ağrısının tedavisi ve önlenmesi için çeşitli seçenekler mevcuttur. Bu nedenle, bel ağrısı çeken kişilerin uzman bir doktora başvurması önemlidir.
Bel ağrısı belirtileri:
Bel ağrısı, birçok farklı patolojiye bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle, bel ağrısı belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlar hafif bir rahatsızlık hissederken, diğerleri şiddetli ve dayanılmaz bir acı yaşayabilir. Bel ağrısının belirtileri genellikle aşağıdaki gibi olabilir:
- Ağrının Lokalizasyonu: Bel ağrısı genellikle bel bölgesinde hissedilir. Ağrı, bel omurları ve pelvik bölgeler arasında yer alan bel bölgesinde yoğunlaşabilir.
- Ağrının Şiddeti: Bel ağrısı genellikle hafif veya orta şiddette olabilir, ancak bazı durumlarda şiddetli ve keskin olabilir. Ağrı, hareket etme veya bacakları bükme gibi belirli aktiviteler sırasında artabilir.
- Hareket Kısıtlılığı: Bel ağrısı, hareket etmeyi zorlaştırabilir ve bazen kişinin hareketlerini kısıtlayabilir. Özellikle bükülme ve eğilme gibi hareketler ağrılı olabilir.
- Duyu Değişiklikleri: Bel ağrısı bazen bacakta uyuşma, karıncalanma veya his kaybı gibi duyu değişikliklerine neden olabilir. Bu durum, sinir köklerinin sıkışması veya tahriş olması sonucu ortaya çıkabilir.
- Kas Zayıflığı: Bel ağrısı bazen kas zayıflığına yol açabilir. Bu durum, sinir köklerinin etkilenmesi sonucu bacak veya ayaktaki kasların güçsüzleşmesine neden olabilir.
- Diğer Belirtiler: Bel ağrısı bazen idrar yapma sıkıntısı, kabızlık veya ishal gibi bağırsak ve mesane işlevlerinde sorunlara neden olabilir.
Bel ağrısı birçok farklı patolojiye bağlı olabileceğinden, belirtiler değişebilir ve başka sağlık problemlerine işaret edebilir. Bu nedenle, bel ağrısı şikayeti olan kişilerin bir doktora başvurarak tam bir değerlendirme yapması önemlidir.
Bel ağrısı tedavisi
Bel ağrısı tedavisi, bel ağrısının altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, tedavi planı her hasta için bireyselleştirilir.
Bel ağrısı genellikle dinlenme, ilaç tedavisi, fizik tedavi ve egzersizlerle tedavi edilebilir. Dinlenme, belinizi zorlamayan veya yorulmayan aktivitelerle birlikte uyku ve düzenli aralıklarla hareket etmek anlamına gelir. İlaç tedavisi genellikle ağrıyı hafifletmek ve enflamasyonu azaltmak için kullanılır. Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), kas gevşeticiler ve ağrı kesiciler genellikle kullanılan ilaçlardır.
Fizik tedavi, bel ağrısının nedenini ele almak için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Fizik terapistleri, belinizi güçlendirme, esnekliği artırma, doğru duruş ve vücut mekaniği gibi konularınızda size yardımcı olabilir. Ayrıca, fizik tedavi seanslarında masaj, sıcak ve soğuk tedaviler gibi yöntemler de uygulanabilir.
Egzersizler, bel ağrısının tedavisi ve önlenmesinde önemli bir rol oynar. Belinizi güçlendiren ve esnekliğini artıran egzersizler, ağrının azalmasına, iyileşme sürecinin hızlanmasına ve gelecekteki bel sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir. Ancak, bel ağrınız olduğunda özellikle aşırı aktivite yapmaktan kaçınmanız önemlidir.
Ayrıca, bazen bel ağrısı ciddi bir durumun belirtisi olabilir ve daha fazla tedavi gerektirebilir. Bu durumda doktorunuz, bel ağrısının nedenini değerlendirmek için çeşitli tıbbi testler yapabilir.
Bel ağrısı tedavisi, hastanın durumuna bağlı olarak bir veya birkaç tedavi yönteminin bir kombinasyonunu içerebilir. Bel ağrısı için yanlış tedavi yöntemlerini seçmek, durumunuzun kötüleşmesine veya iyileşme sürecinin uzamasına neden olabilir. Bu nedenle, bel ağrınızı tedavi etmek için uzman bir tıp profesyonelinden yardım almanız önemlidir.
| Bel ağrısı tedavisi | Bel ağrısının semptomlarını hafifletmek için | Bel ağrısını önlemek için |
|---|---|---|
| İlaç tedavisi | Muscle relaxants, nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs), pain relievers | Regular exercise, maintaining good posture, avoiding heavy lifting |
| Fizik tedavi | Physical therapy sessions, massage, hot and cold therapies | Strengthening exercises, flexibility exercises |
| Dinlenme | Getting enough rest, avoiding activities that strain the back | Taking regular breaks, using proper body mechanics |
Bel ağrısı: nasıl önlenir?
Bel ağrısı, insanların günlük yaşamlarını olumsuz etkileyen yaygın bir sorundur. Bu ağrı, çoğu zaman bel bölgesindeki kaslar, kemikler ve sinirlerdeki bir patoloji sonucunda ortaya çıkar. Bel ağrısı genellikle hareketlerde ağrı olarak hissedilir ve hatta bazı durumlarda kırıklara veya koksende, bel ağrısına neden olabilir.
Bel ağrısının çoğu vakası artan yaşla ilişkilidir. Kas-iskelet sistemiyle ilgili birçok patoloji, bel ağrısına neden olabilir. Bunlardan biri de kokartrozdur, yani kalça eklemi hastalığı. Kokartroz, bel bölgesindeki kaslarla birlikte, dördüncü lomber omurun altında oluşan kalça eklemi üzerindeki yük nedeniyle sık sık ortaya çıkar. Kokartroza sahip kişilerde bel ağrısı, bel bölgesinin yanı sıra kalça bölgesinde de hissedilebilir.
Bel ağrısının diğer nedenleri arasında sırt bölgesindeki diğer patolojiler ve hastalıklar yer alır. Örneğin, travmalar, osteoporoz veya aseptik nekroz nedeniyle bel bölgesinde ağrı oluşabilir. Bel ağrısı, hareket ederken ağrı, bel bölgesinde veya kalça bölgesinde hissedilen ağrı olarak ortaya çıkabilir.
Bel ağrısının önlenmesi için dikkate alınması gereken bazı önlemler vardır. İlk olarak, düzenli egzersiz yapmak önemlidir, çünkü egzersizler bel kaslarını güçlendirir ve bel ağrısını azaltabilir. İkinci olarak, dengeli bir diyet sürdürmek ve vücudun ihtiyaç duyduğu vitaminleri almak önemlidir. Vitamin eksiklikleri, kemik sağlığını ve bu nedenle bel ağrısını etkileyebilir.
Ayrıca, doğru duruş ve hareket etme tekniklerini uygulamak da bel ağrısını önlemeye yardımcı olabilir. Ağır kaldırırken veya zor fiziksel aktiviteler yaparken, beli desteklemek için bacaklar kullanılmalıdır. Uzun süre otururken veya ayakta kalırken, düzenli olarak pozisyon değiştirmek önemlidir.
Bel ağrısının önlenmesi için egzersizler, beslenme, doğru duruş ve hareket etme tekniklerine dikkat etmek önemlidir. Ancak, bel ağrısı meydana geldiğinde, profesyonel tıbbi yardım almak gerekebilir. Bel ağrısı, altta yatan bir patolojinin belirtisi olabilir, bu yüzden bel ağrısı durumunda doktora başvurmak önemlidir.
Bel ağrısı: nasıl teşhis edilir?
Bel ağrısı birçok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir ve teşhis etmek için bazı adımlar takip edilmelidir. Bel ağrısının doğru teşhis edilmesi, uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi açısından önemlidir.
Bel ağrısının teşhisinde genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:
Fizik muayene:
Bel ağrısının teşhisinde ilk adım fizik muayenedir. Doktor, hastanın bel ve sırt bölgesini inceleyerek ağrının yerini, şiddetini ve diğer semptomları değerlendirir. Ayrıca doktor, hastanın hareket yeteneklerini de kontrol eder.
Röntgen:
Bel ağrısının nedeni çoğu zaman röntgenlerle teşhis edilebilir. Röntgenler, omurgadaki herhangi bir sorunu veya belirgin bir hasarı gösterebilir. Röntgenler, omurların, disklerin, eklemlerin ve omurga kemiklerinin durumunu değerlendirmek için kullanılır.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG):
MRG, daha ayrıntılı görüntüler sağlayarak bel ağrısının nedenini belirlemek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. MRG, omurgadaki yumuşak dokuları, diskleri, sinirleri ve diğer yapıları gösterir.
Kan testleri:
Bel ağrısı bazen iltihaplanma veya enfeksiyon gibi başka bir sağlık sorununun bir belirtisi olabilir. Bu durumlarda kan testleri yapılabilir.
Bel ağrısının doğru bir şekilde teşhis edilmesi, uygun tedavinin başlaması için önemlidir. Teşhis aşamasında doğru tanı konulduktan sonra, doktor uygun tedavi yöntemlerini önerir.
Bel Ağrısı: Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
Bel ağrısı, birçok insanın hayatında karşılaştığı yaygın bir sorundur. Genellikle ağrı zamanla kendiliğinden geçerken, bazı durumlarda bel ağrısı ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bu nedenle, bel ağrısı belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak ve hangi durumlarda bir doktora başvurmanız gerektiğini bilmek önemlidir.
1. Şiddetli Ağrı ve Yürüme Zorluğu
Bel ağrısı genellikle rahatsızlık verici olmasına rağmen, çoğu zaman günlük aktivitelerinizi sürdürmenizi engellemez. Ancak, bel ağrısı şiddetli ve dayanılmaz hale geldiğinde veya yürümeyi zorlaştırdığında, bir doktora başvurmanız gerekebilir. Bu belirtiler belinizde ciddi bir problem olabileceğini gösterebilir.
2. Omurgada Yaralanma Hikayesi
Eğer daha önce omurganızda bir yaralanma geçirdiyseniz ve ardından bel ağrısı ortaya çıktıysa, bir doktora gitmek önemlidir. Omurga yaralanmaları uzun vadeli sorunlara neden olabilir ve hızlı bir şekilde tedavi edilmelidir.
3. Ağrıya Eşlik Eden Diğer Belirtiler
Eğer bel ağrısı ile birlikte ateş, kusma, idrar yapma güçlüğü veya aniden idrar inkontinansı gibi diğer belirtiler yaşıyorsanız, acil tıbbi yardım almanız gerekebilir. Bunlar ciddi bir sağlık sorununun belirtileri olabilir ve hızlı bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir.
4. Bel Ağrısının Nedeni Bilinmiyor
Eğer bel ağrısının nedenini bilmiyorsanız veya ağrı uzun süredir devam ediyorsa, bir doktora gitmek önemlidir. Bel ağrısı çoğu zaman basit kas gerilmesinden kaynaklanırken, bazen altta yatan ciddi bir sağlık sorunu da olabilir. Bir doktor, ağrının nedenini teşhis etmek ve uygun tedaviyi önermek için gerekli değerlendirmeyi yapacaktır.
Bel ağrısı, genellikle basit tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilen bir sorundur. Bununla birlikte, bel ağrısı şiddetli, uzun süreli veya diğer belirtilerle birlikte olduğunda, bir doktora başvurmak önemlidir. Bu belirtiler düşük sırtta ciddi bir sorunun belirtisi olabilir ve zamanında müdahale edilmesi gerekebilir.
Soru-Cevap:
Bel ağrısı neden olur?
Bel ağrısının birçok nedeni olabilir. Kas zorlanması, disk yırtılması, fıtıklaşma, omurga kireçlenmesi, skolyoz gibi durumlar bel ağrısına yol açabilir. Bunun yanı sıra, kötü duruş, obezite, stres ve hareketsiz yaşam tarzı da bel ağrısını tetikleyebilir.
Bel ağrısı nasıl tedavi edilir?
Bel ağrısı tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir. Dinlenme, düzenli egzersiz yapma, fizik tedavi, masaj ve sıcak-soğuk uygulamalar gibi evde uygulanabilecek yöntemlerle bel ağrısı hafifletilebilir. Ancak ağrı şiddetliyse, antiinflamatuar ilaçlar veya ağrı kesiciler gibi ilaçlar reçete edilebilir. Bazı durumlarda ameliyat bile gerekebilir.
Aseptik nekroz bel ağrısı yapabilir mi?
Evet, aseptik nekroz da bel ağrısına yol açabilir. Aseptik nekroz, kemik dokusunun kan akışının bozulması sonucu ölmesi durumudur. Bu durum beldeki omur kemiklerinde meydana gelirse, bel ağrısına neden olabilir.
Bel ağrısı hangi durumlarda ortaya çıkar?
Bel ağrısı pek çok durumda ortaya çıkabilir. Örneğin, omurga kırıkları, aseptik nekroz, artrit, artroz ve çıkık gibi durumlar bel ağrısına neden olabilir. Ayrıca, belin kaslarının zorlanması, disk yırtılması veya fıtıklaşması gibi durumlar da bel ağrısına yol açabilir.
Bel ağrısının semptomları nelerdir?
Bel ağrısı semptomları kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın semptomlar şunları içerir: sınırlı hareketlilik, kas gerginliği, sırtta veya belde ağrı, bacaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi, kas güçsüzlüğü veya bacaklarda zayıf refleksler. Bel ağrısı tedavi edilmezse, bu semptomlar zamanla kötüleşebilir.
Bel ağrısının nedenleri nelerdir?
Bel ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Bunlar arasında kas zorlanması, disk hernisi, skolyoz, osteoartrit, bel fıtığı ve romatizmal hastalıklar bulunabilir.
Bel ağrısının semptomları nelerdir?
Bel ağrısının semptomları, ağrıya ek olarak bacaklarda uyuşma veya karıncalanma, kas zorlanması veya sertliği, hareket kısıtlılığı ve bazen de ateş veya halsizlik gibi genel belirtiler olabilir.
Makale yayınlandı: 1-10-2024
Son güncelleme: 1-10-2024
Bununla okuyorlar:
«Çene Eklemi Artrosu — Belirtileri Tedavisi ve Nedenleri»
Koksigeal Eklem Artrozu Nedir? Belirti ve Tedavi Yöntemleri
Sıradan bir omuz çıkığı
Boyun ve Omuz Masaj Yastıkları — Boyun ve Omuz Ağrılarınızı Hafifletin ve Rahatlayın
Romatizm üzerine analizler
Valgus deformasyonda ortopedik ayakkabı tedavisi ve seçenekleri